En Coco Chanel beweerde dat er geen lelijke vrouwen bestaan – alleen onverzorgde.
Is er eigenlijk een maatstaf van vrouwelijke schoonheid? Hoe meet je dat? Is schoonheid wel zo belangrijk? En… bestaan ze eigenlijk wel, lelijke vrouwen?
De opvatting van schoonheid veranderde door de eeuwen heen. Dit is goed te zien op vroegere schilderijen, zoals op die van bijvoorbeeld Rubens met veelal voluptueuze vrouwenvormen. In de zeventiende eeuw werden deze weelderige vrouwenfiguren zeer bewonderd, terwijl wij vandaag zouden zeggen dat het dikkerdjes zijn. Dus, is het allemaal maar relatief? Hangt het af van een voorbijgaande modegrill? Of is het cultureel bepaald? Of van land tot land verschillend?
Velen beweren dat er pas sprake kan zijn van de “Ideale Vrouw”, wanneer schoonheid van lichaam èn geest samengaan. Ze moet mooi zijn, maar daarnaast moet ze zich ook onderscheiden door intellect, wijsheid, vindingrijkheid en empathie. Het zou ook goed zijn als ze gevoel voor humor heeft. Maar eigenlijk is het meest belangrijk dat ze zichzelf is, dat ze een eigen natuurlijkheid heeft - “iets” wat haar uniek maakt en dat ze een intrinsieke kwaliteit bezit, waarbij eventuele uiterlijke onvolmaaktheden haar juist nog meer charme en uitstraling kunnen geven.
Maar zo’n combinatie van zo vele kwaliteiten zul je (helaas) in het echte leven nauwelijks aantreffen. De “glossy’s” tonen weliswaar vele schone en charmante dames, maar het zijn vaak niet veel meer dan gewone poppen in uitdagende poses die zijn opgemaakt, onder flatterende belichting en gefotoshopt, zodat ze zich op hun allerbest presenteren. Maar vaak zijn deze beelden geheel zonder enige diepgang of geest. Heel veel mooie actrices en zangeressen worden standaard zo afgebeeld. En natuurlijk zijn ze allemaal jong en slank. Omdat dit nu eenmaal de opvatting is van deze tijd. Mollige vrouwen worden nauwelijks getoond op het beeldscherm of in een magazine en oudere vrouwen hebben ook weinig kans om in film of TV carrière te maken.
Dus, in het streven naar ons schoonheidsideaal, martelen we onszelf in fitness clubs, verhongeren onszelf met moordende diëten, ondergaan wij plastische operaties, injecteren we onszelf met botox en verspillen we een fortuin aan cosmetische middeltjes. Want schoonheid en jeugdigheid zijn immers synoniem en het schoonheidsideaal impliceert de eeuwige jeugd. Dit betreft overigens niet alleen de vrouw; de man vergezelt haar intussen immers solidair in deze run naar de eeuwige jeugd. Weg zijn de tijden toen het enige schoonheidmiddeltje voor mannen één of ander goedkope aftershave was – nu heeft elk gerenommeerd cosmetisch bedrijf een eigen mannenlijn. Want tegenwoordig wil iedereen jong en mooi zijn en, als het kan, in welstand leven.
Vrouw zijn, vrouw zijn….in Polen
Nu komen we terecht bij een moeilijk onderwerp. Volgens een recent onderzoek is de Poolse vrouw multifunctioneel, maar voelt ze zich tegelijk vaak sterk ondergewaardeerd. En toch wordt er beweerd dat in Polen de mooiste vrouwen ter wereld leven. Dus dit moeten we even reflecteren: waaraan ligt dit gebrek aan zelfvertrouwen en dit zo lage self esteem?
In de Poolse cultuur dient de vrouw kundigheid op velerlei gebied te hebben: zowel in gezin, beroep, als moederschap. Ongeacht hoe veel rollen ze heeft, ze moet en wil ook mooi zijn. Zorg over vrouwelijke schoonheid is diep geworteld in de ziel van de Poolse vrouw. Ze wil schoonheid verpersoonlijken en zich als een vrouw voelen, want dan alleen voelt ze zich waardevol en kan ze zich bewust zijn van haar andere sterke punten. Ze is grootgebracht in de veronderstelling dat, naast de zorg over haar schoonheid, het belangrijk is professionele ambities te hebben, te voldoen aan de huiselijke plichten, te zorgen voor haar kinderen en echtgenoot en bovendien tijd te hebben voor haar spirituele ontwikkeling, boeken lezen, hobby’s, sportieve activiteit, ontmoetingen met vriendinnen. Daarnaast moet ze bescheiden zijn, subtiel, lief, gevoelig, verstandig, zorgzaam, elegant, opofferinggezind en bovenal volgzaam en nederig - weten wie de baas is.
De Poolse mannen zijn bekend om hun gebrek aan talent in het uitvoeren van huishoudelijke taken en hebben een enorme tegenzin in dit soort werk dat ze beschouwen als iets dat beneden hun mannelijke waardigheid is. Ze zijn ook bekend om hun galanterie tegenover dames – de beroemde handkus is het bewijs ervan. Maar het zijn wel haar handjes die de WC schoonmaken, en niet de zijne.
Al die huishoudelijke,- en gezinstaken van de Poolse vrouw worden natuurlijk pas gedaan na terugkomst van haar werk - fulltime werk vanzelfsprekend, want het verschijnsel deeltijd werk is niet zo wijdverbreid in Polen. In de late namiddag vindt ze tijd voor het spelen met de kinderen, een wandelingetje met ze of hulp bij het huiswerk. ‘s Avonds doet ze de was, maakt het huis schoon, strijkt en daarna kookt ze de maaltijd voor de volgende dag. In de ochtend brengt ze de kinderen naar school en haast ze zich naar haar werk. En zo dag in dag uit. In het weekend heeft ze nog meer plichten, want dan is manlief thuis en zijn er extra zorgen voor hem. En vergeet natuurlijk niet dat, naast al deze corveeën, ze ook nog mooi, verzorgd en vrolijk moet zijn.
Om werk te vinden, moet ze zich permanent op haar aller-charmantst tonen. Haar waarde en succes zijn door de lengte van haar benen bepaald. Zo is ze op haar werk vaak een object van seksuele intimidatie als de mannen hun begeerte niet kunnen weerstaan.
Het is dus geen wonder dat, volgens een onderzoek van vorig jaar, de meerderheid van de Poolse vrouwen een Cinderella-model ambieert en nastreeft. 80% van de ondervraagde tienermeisjes en 60% van vrouwelijke twintigers dromen van het weergaloze idool van de Prins, die plotseling verschijnt en haar naar het bal neemt, of naar een andere en betere wereld. Assepoester is nederig, lief, hard werkend, geduldig en mooi. Zonder morren voert ze de moeilijkste taken uit en schikt ze zich in haar onderdanige situatie. Gelukkig biedt het lot uitkomst en verlossing in de vorm van de goede fee en de verliefde prins. Maar ja, dat is dus een sprookje, evenals het ook een sprookje is te geloven dat vrouwen slechts succes en carrière kunnen bereiken door toedoen van de man.
Tja, het leven van de Poolse vrouw is niet gemakkelijk, maar ze kan zich altijd troosten met de gedachte dat ze tot de mooiste vrouwen in de wereld behoort. Toch?
Hanka Mongard